Esad Devrildi: Suriye’de İki Lider Dönemi

Esad devrildi. Başer Esad ülkeyi terketmek zorunda kaldı. Suriye’de şimdi iki lider var: Jolani ve Mazlum.

Yarım asırlık Baas Rejimi, Başer Esad’ın ülkesini terketmesiyle son buldu. HTŞ Lideri Jolani, Esad’ın sarayındaki tahta oturdu. İlk açıklamaları başta Batı medyası olmak üzere dünya medyasına pozitif görünen mesejlar içeriyordu.

Jolani CNN’de bir kadın gazeteciye ilk röportajını verde. CNN’in Jolani ile röportaj yapması bile başlı başına BATI’nın Jolani’yi Suriye’deki sünni bölgenin lideri olarak görmek istediğini gösteriyor.

CNN SORULAR

Sorulardan biri “islam devleti” ile ilgiliydi. Burada kendini IŞID’dan net biçimde ayırdı. Esas olan devlet kurumları, bu kurumların kurulması. Kuralların spesifik olarak ne olacağı değil dedi.

HTŞ’nın IŞİD ve El Kaide’den farkı sorulduğunda, HTŞ bir grup ama esas olan Suriye’yi yeniden kurmak. HTŞ bir detay ve her zaman çözülebilir. HTŞ bir detay. Olayın kendisi değil. Esas olan büyük proje ve o da Suriye’nin yeniden kurulması.

Kendisinin geçmişiyle ilgili de yaşadıklarının kendisini bugünkü insana dönüştürdüğünü söyledi.

RADİKALLEŞME SÜRECİNDEN MODERN KIYAFETLERE

Colani, 1982 doğumlu. Dedesi İsrail’in Golan tepelerini işgali sırasında toprağını kaybediyor. Babası Riyad’a taşınıp petrol mühendisi oluyor. Kendisi de burada doğuyor. 89’da Tekrar Suriye’ye dönüyorlar. Babası geçmişte baba Esad tarafından üç kez hapse atılmış.
Böyle ezilen bir ailede doğuyor, Filistin direnişinden etkileniyor ve sonra Irak savaşı sırasında gidip Amerika’ya karşı savaşıyor. Tutuklanıp Ebu Gureyb hapishanesine konuluyor.
Burada 50 sayfalık bir strateji belgesi hazırlıyor. Suriye’de mezhep çatışmalarından uzak durup Esad rejimine odaklanmayı öneriyor.
Hapisten sonra IŞID Lideri Bağdadi’nin talimatıyla Suriye’ye geçiyor.
Ama yavaş yavaş yollarını ayırıyor. El Nusra’yı kuruyor, sonra giderek değişiyor. IŞID ve El Kaide ile de sürtüşmeler yaşıyor.
ABD’nin IŞID bombardımanı sırasında El Nusra Lideri olarak Batı ülkelerini hedef almayacağını açıklayarak grubunu koruyor.

Sonra Astana Süreci ve tüm muhaliflerin İdlib’de toplanması sürecinde yavaş yavaş diğer muhalif grupları ya ezip ya ikna ederek kontrolüne geçiriyor ve İdlib’in tek hakimi oluyor.

JOLANİ’DEKİ DEĞİŞİM

Ardından kıyafetleri değişiyor. Pantolon ve gömlek benzeri üniforma, zaman zaman takım elbise giyiyor. Devlet kurumları kurmaya başlıyor. Hastane, okul gibi organizasyonla halka ulaşıp popülaritesini artırıyor.

Bu süreçte hem Trump yönetimiyle temasa çabalıyor hem Batı medyasına kapıları açıyor ve Türkiye’nin kontrolündeki Özgür Suriye Ordusu ya da yeni adıyla Suriye Milli Ordusu’nun değil, kendilerinin muhatap olduğuna ilişkin görüşü kuvvetlendiriyor.

ABD’NİN EN BÜYÜK SORUNU: LİDER KİM OLACAK?

ABD’nin Suriye’de en büyük sorunu liderdi. Esad devrilsin ama yerine kim ve hangi grup liderlik yapacak?

İşte bu noktada öne çıkan biri var artık. Batı ile çalışmaya açık. Örgütünden çok Suriye’deki yeni düzeni önemseyen. Ilımlı ama Esad muhaliflerinin kabul edebileceği kadar da çatışma geçmişi olan kendini ispat etmiş biri.

ABD HTŞ LİDERİ İLE GÖRÜŞÜYOR

ABD – HTŞ ile ilişkiler geliştiriyor. Amerikalı yetkililerin HTŞ’yi Esad’a göre daha tercih edilebilir bulduğuna ilişkin ABD medyasında mesajlar çıktı.

HTŞ kendisini IŞID ve El Kaide ile ayrıştırıyor.

ABD, HTŞ ile görüşüyor ve diyor ki orada, Kürtler ve Hristiyanlara yaşam hakkı ver.

MAZLUM KOBANİ

Diğer tarafta Mazlum Kobani var. Kürtlerin liderliği için. O da çatışmalı bir geçmişten geliyor. PKK saflarında bulunmuş. Ama sonra Avrupa’ya geçip, bir gerilladan çok lobici olarak davranmış. Şimdi Suriye’de uzun süre kendini ispat etti.

Ama asıl kritik nokta şu. Mazlum Kobani, “HTŞ ile görüşmeye açığız” dedi.

HTŞ de şuana dek Suriye’de Kürtlere saldırmadı. Savaş sürecinde küçük kontrolsüzlükler olabilir ama organize bir çatışma hali yok.

“HTŞ hakkında iyimserim. Onlar da Suriyeli. SMO’dan daha uzlaşmacılar. Suriye’nin çeşitliliği desteklenmeli.